Een
diskjockey (van het Amerikaans-Engelse disc jockey) is van oorsprong de persoon
die de platen op de draaitafel of platendraaier legt. Tegenwoordig wordt echter
de afkorting dj (meestal DJ in namen) of deejay (met Engelse uitspraak) meer gebruikt.
Een vrouwelijke diskjockey wordt wel aangeduid met de Engelse term DJane. DJ Er
zijn diskjockeys op de radio en in discotheken. Sommigen organiseren hun eigen
shows waarmee ze zelfstandig optreden. Een
dj die in discotheken draait, beschikt meestal over twee platenspelers of cd-spelers
met een mengpaneel. Met het mengpaneel kan hij de volumes en tonen van de liedjes
per kanaal aanpassen. Meestal zit er ook een snelheidsregeling (Pitch) op beide
media. Hiermee kan de dj twee nummers op hetzelfde tempo zetten zodat hij ze mooi
in elkaar kan laten overlopen. Sommige bekende dj's maken zelf hun eigen liedjes
of maken een remix van een al ouder of bestaand liedje (cover). Het beroep DJ
blijft voor de meeste mensen een hobby, maar voor sommige is er goed geld mee
te verdienen afhankelijk van technische vaardigheden en naamsbekendheid. Een
dj in een radiostudio praat veelal de platen aan elkaar ("praatje, plaatje") en
is dus eigenlijk een presentator. Hiermee geeft hij of zij een radioprogramma
een karakter. Doorgaans kondigt de dj een plaat (muziekstuk of nummer van een
plaat, cd of computer) aan alvorens deze wordt gedraaid. Het aankondigen behelst
het verstrekken van informatie betreffende de te draaien plaat. Elke diskjockey
heeft zijn eigen stijl van presenteren en probeert de luisteraar te behagen. Ook
komt het voor dat er (actuele) onderwerpen worden aangesneden alvorens er weer
een plaat wordt gedraaid.
Dit duurt overigens zelden langer dan enkele minuten. Na het afspelen van de plaat
wordt deze eventueel afgekondigd en begint de cyclus opnieuw. Meestal probeert
de radio-dj zijn aankondiging of praatje precies af te ronden op het einde van
het intro van de plaat. Er zijn ook radioprogramma's die non-stop muziek uitzenden.
Hier is de taak van de dj om de platen achter elkaar te draaien zonder stiltes
tussen de platen of aan elkaar te mixen of in elkaar over te laten lopen. Het
aan elkaar mixen wordt vooral gedaan bij het dancegenre waarbij de ritmepatronen
van de te mixen platen worden gesynchroniseerd. Hierbij kan de gehele plaat of
een deel ervan gebruikt worden.
Bij andere genres dan dance wordt het non-stop draaien van platen en samenstellen
van afspeellijsten vaak overgelaten aan een computer die goedkoper is dan een
fysieke dj. In de jaren van de zeezenders (1960-'74) moest de diskjockey het gewicht
van de naald verhogen bij ruwe zee. Het gewicht tussen 1 Belgische frank en 1
Nederlandse gulden, welke in de Mi Amigo-livestudio werden gebruikt op de MV Mi
Amigo, was verschillend. Bij zware storm was het zelfs onmogelijk om platen te
draaien en moest men noodgedwongen Compact cassettes (ook wel "stormbanden" genoemd)
draaien en die werden ook weleens gebruikt als b.v. een bevoorrading van studiobanden
niet kon worden afgeleverd op het zendschip door de storm of een inbeslagname,
zoals bij Radio Mi Amigo. Bij
Veronica noemde men dit een "paniektape". Soms kon de tender het zendschip niet
bevoorraden met banden, maar kon er wel live uitgezonden worden, mits de zee niet
te wild was om wel platen te draaien. Op het zendschip Norderney van zeezender
Radio Veronica was de boordstudio zo gemaakt dat er een balanssysteem was ingebouwd
om de pick-ups aan boord zo stabiel mogelijk trachten te houden. Op de Mebo 2
van Radio Noordzee had men een swing meter, zeg maar een grote, lange stok met
aan de onderkant een schaal met het nulpunt in het midden, waardoor die kon aangeven
wanneer de zee te wild was om platen te draaien. Bij Laser 558 had men aan boord
alleen spotmasters met daarop de muziek die werd uitgezonden, waardoor men geen
last van storm ondervond.
In de loop van de tijd heeft de functie van radio-dj zich veranderd, zodat deze
meer radiopresentator of radiocabaretier genoemd kan worden: * De redactie kiest
de muziek uit (bij zenders die met playlists werken). * De muziekkeuze wordt bepaald
door de zender en de grootste doelgroep. * Er wordt op veel zenders meer gesproken
en gelachen dan muziek gedraaid. Een van de laatste oorspronkelijke dj's op de
Nederlandse Radio is Ferry Maat. Ten tijde van Ferry Maat's Soulshow (rond 1980)
koos hij zijn eigen platen, draaide hij het liefst zoveel mogelijk muziek en vertelde
hij alleen de noodzakelijke informatie op de oude praatje-plaatjemanier | 
